Środa 25 czerwca
Łucji, Wilhelma, Albrechta

49. rocznica Radomskiego Protestu Robotniczego

dm, UM Radom 2025-06-25 09:28:00

Dziś mija 49. rocznica Radomskiego Protestu Robotniczego Czerwiec ’76. Jest uznawany za początek przemian ustrojowych w Europie Środkowo-Wschodniej.

autor: Instytut Pamięci Narodowej

25 czerwca 1976 roku w proteście przeciwko ogłoszonym przez władzę podwyżkom cen, wybuchły strajki w całym kraju. Uczestniczyło w nich w sumie około 60 tysięcy osób. Wydarzenia w Radomiu miały jednak najbardziej dramatyczny przebieg. O godzinie 6.30 sygnał do masowego protestu dała o godz. 6.30, pierwsza zmiana wydziału P-6, Zakładów Metalowych ”Łucznik”. Prawie tysiąc osób wyszło poza bramy fabryki, nawołując do przyłączenia się robotników innych zakładów. Kilkutysięczny tłum manifestujących, skierował się pod siedzibę Komitetu Wojewódzkiego PZPR. W trakcie starć użyto gazów łzawiących i armatek wodnych. Kilkaset osób zostało zatrzymanych i brutalnie pobitych w organizowanych w aresztach i na komisariatach, na tzw. „ścieżkach zdrowia”. W procesach sądowych, toczących się przez następne miesiące, 25 osób skazano na karę więzienia. Około 170 osób zostało skazanych przez kolegia do spraw wykroczeń. Wielu uczestników protestu straciło pracę.

Radomski Czerwiec był pierwszym w historii PRL protestem społecznym, który odniósł zwycięstwo jeszcze tego samego dnia. Było nim cofnięcie przez władze drastycznych podwyżek cen.  Występując przeciwko komunistycznej władzy 25 czerwca 1976 roku, radomscy robotnicy uruchomili potężny mechanizm społecznego oporu i solidarności. Cena spontanicznego protestu była wysoka. Już następnego dnia władze wydały dyspozycje zwołania wielotysięcznych wieców i uruchomienia kampanii propagandowej. Jej szczególnie wyrafinowaną kulminacją był seans nienawiści na stadionie Radomiaka. W zamyśle inicjatorów kampanii miasto miało zostać okryte hańbą. Określenie „warchoły” i ograniczenie centralnych inwestycji, to konsekwencje, z którymi miasto musiało zmagać się przez wiele kolejnych lat.  

Głównym punktem dzisiejszych, oficjalnych obchodów 49. rocznicy Radomskiego Protestu Robotniczego Czerwiec’76 będzie uroczysta msza św., która o godz. 18.00 zostanie odprawiona u zbiegu ulic Żeromskiego i 25 Czerwca, po której zostaną złożone kwiaty przy pomniku upamiętniającym robotniczy protest z czerwca 1976 roku. Wcześniej, o godz. 16.00, zostaną też złożone kwiaty przy tablicy pamiątkowej umieszczonej na ścianie budynku Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych. Przypomnijmy, że w 1976 roku była to siedziba Komitetu Wojewódzkiego PZPR, i to właśnie tu doszło do starć protestujących z milicją.

Nie przegap